Những nhu cầu cơ bản của người bệnh liên quan đến thực hành điều dưỡng

Virgina Henderson (USA) là một học thuyết gia về y học cho rằng, điều dưỡng viên cần giúp người bệnh có thể phát triển tính độc lập càng sớm càng tốt để phục hồi sức khỏe vằng cách giúp họ thực hiện 14 nhu cầu cơ bản của con người:

- Hít thở bình thường;

- Ăn uống đầy đủ;

- Bài tiết bình thường;

- Ngồi nằm đúng tư thế;

- Giấc ngủ và nghỉ ngơi;

- Quần áo phù hợp;

- Thân nhiệt ổn định;

- Vệ sinh cá nhân sạch sẽ;

- An toàn cho người bệnh;

- Giao tiếp;

- Tự do tín ngưỡng;

- Lao động;

- Vui chơi giải trí;

- Cung cấp các kiến thức về sức khỏe.

1. Hít thở bình thường

Hô hấp chính là dấu hiệu của sự sống. Trước tiên, điều dưỡng viên phải đánh giá tình trạng hít thở bình thường của bệnh nhân. Hít thở bình thường sẽ có tần số 16 - 20 lần/phút, nhịp thở đều đặn qua mũi và thở êm. Bệnh nhân hơi thở gấp gáp hoặc thở chậm đều được xem là khó thở. Sự khó thở có thể từ nhiều nguyên nhân như tắc nghẽn đường hô hấp do vật lạ, do dịch tiết, do phù nề, giảm nồng độ oxy trong máu. Tùy điều kiện, điều dưỡng viên có cách xử trí phù hợp như cung cấp oxy, thông đường thở, thay đổi tư thế bệnh nhân, đeo máy trợ thở,... Nhu cầu về hô hấp có vai trò quan trọng hàng đầu nên điều dưỡng phải chú ý đến dấu hiệu hô hấp đầu tiên và không được chủ quan để tránh dẫn đến tình huống xấu cho người bệnh.

2. Thân nhiệt ổn định

Thân nhiệt bình thường của con người là 37⁰C, trên 37,5⁰C gọi là sốt hoặc dưới 36⁰C gọi là hạ thân nhiệt. Khi thân nhiệt cao, điều dưỡng viên cần theo dõi nhiệt độ và mạch, áp dụng các phương pháp hạ sốt như cởi bớt quần áo, lau mát cơ thể, dùng thuốc hạ sốt, truyền dịch, cho người bệnh ăn thức ăn nhẹ, loãng, dễ tiêu. Cho bệnh nhân uống nhiều nước và theo dõi lượng nước xuất nhập. Theo dõi xem người bệnh có bị hôn mê, co giật hay không để xử lý phù hợp. Khi người bệnh bị hạ thân nhiệt cần tìm ra nguyên nhân: có thể là do xuất huyết nặng, ngộ độc thuốc hay do cơ thể bị nhiễm lạnh quá lâu,... và có biện pháp điều trị tương ứng.

3.  Ăn uống đầy đủ

Người bệnh thường mệt mỏi, chán ăn hoặc ăn không ngon. Điều dưỡng viên cần khuyến khích người bệnh ăn uống đầy đủ, cân bằng dinh dưỡng, ăn thức ăn an toàn và phù hợp với tình trạng bệnh. Khi ăn qua đường miệng hoặc truyền dịch cần giữ an toàn cho người bệnh, có người chăm sóc, trông coi cẩn thận.

4. Quần áo phù hợp

Quần áo của bệnh nhân phải phù hợp với thời tiết, mùa hè cần rộng rãi, thoáng mát, mùa đông cần giữ ấm. Quần áo sinh hoạt không được cản trở hô hấp, tuần hoàn, vận động, hợp vệ sinh và thẩm mỹ.

5. Bài tiết bình thường

Người bệnh cần bài tiết bình thường các dịch tiết khỏi cơ thể. Điều dưỡng phải biết cách quản lý dịch tiết, không làm lây nhiễm và ảnh hưởng đến môi trường và bản thân.

6. Giấc ngủ và nghỉ ngơi

Chế độ nghỉ ngơi hợp lý sẽ giúp ích rất nhiều cho quá trình điều trị của bệnh nhân. Bệnh viện cần có quy định rõ về giờ thăm nuôi và sinh hoạt của người bệnh. Cách ly những cá nhân kích động, hay gây rối. Điều dưỡng viên phải chú ý vệ sinh môi trường ngủ, nghỉ của bệnh nhân sạch sẽ, thoáng mát.

7. Vệ sinh cá nhân sạch sẽ

Vệ sinh cá nhân là một trong những nhu cầu cơ bản nhất của con người. Đối với những bệnh nhân  không thể tự vệ sinh thân thể thì điều dưỡng viên có thể giúp đỡ người bệnh vệ sinh cá nhân sạch sẽ thường ngày để đảm bảo sức khỏe.

8. Nằm ngồi đúng tư thế

Vì tình trạng bệnh lý mà người bệnh thường không thể ngồi, đi, đứng, nằm đúng tư thế khoa học. Tùy từng trường hợp người bệnh mà điều dưỡng có vị trí chêm lót để tránh những vết thương bị tì, đè. Nên để bệnh nhân ngồi thẳng, lưng có chỗ dựa. Nếu bệnh nhân không tự đi lại được có thể trợ giúp bằng cách cung cấp nạng hoặc xe đẩy.

9. An toàn cho người bệnh

Để an toàn cho người bệnh, phòng bệnh phải được vệ sinh sạch sẽ, tránh trơn trượt, có những khoảng trống để bệnh nhân dễ đi lại. Bên cạnh đó, cần áp dụng các biện pháp kháng khuẩn, hoặc cách ly với những người mặc bệnh có nguy cơ lây nhiễm để tránh sự lây nhiễm chéo giữa các bệnh nhân.

10. Cung cấp các kiến thức sức khỏe y tế

Người bệnh nào cũng có nhu cầu hiểu biết về bệnh tình của họ, về cách chữa trị, khả năng phục hồi, chế độ ăn uống phù hợp,... để tự phối hợp trong quá trình điều trị.

11. Giao tiếp

Điều dưỡng cần tạo điều kiện để bệnh nhân có thể giao tiếp với những người cùng bệnh lý với họ để trao đổi kinh nghiệm cũng như giải tỏa tinh thần. Nên giới thiệu những câu lạc bộ sức khỏe để họ có thể tham gia sẽ giúp ích hơn cho việc tự điều trị của họ.

12. Tự do tín ngưỡng

Tôn giáo và tín ngưỡng của mỗi người chính là một trong những niềm tin của họ trong cuộc sống, giúp họ vượt qua được những khó khăn tinh thần. Hãy tôn trọn tín ngưỡng của họ và nên tạo điều kiện để họ được thỏa mãn tín ngưỡng, nhất là với những bệnh nhân ở giai đoạn cuối.

13. Vận động

Càng ít vận động thì con người càng rơi vào trạng thái mệt mỏi và thất vọng. Hãy hướng dẫn bệnh nhân tự làm những công việc trong khả năng của mình để họ không cảm thấy mình vô dụng và hòa nhập hơn với xã hội.

14. Vui chơi giải trí

Tinh thần thoải mái là một trong những động lực giúp bệnh nhân mau chóng khỏi bệnh. Điều dưỡng có thể cung cấp sách, báo, radio,... để người bệnh giải trí trong thời gian nằm viện.

Đáp ứng những nhu cầu cơ bản của người bệnh chính là yêu cầu của thực hành điều dưỡng. Người điều dưỡng chuyên nghiệp sẽ biết cách đáp ứng 14 nhu cầu cơ bản này giúp bệnh nhân mau chóng phục hồi sức khỏe hoặc có thể ra đi thanh thản hơn.

Tổng hợp: HĐQ